Σήμερα το ελληνάκι γιορτάζει τα τρίτα του γενέθλια, και στο φετινό πάρτι την τιμητική του έχει ο άσπονδος εχθρός του˙ ο Ελληναράς.
Παρά την αντίληψη που τρέφει πολύς κόσμος, το ελληνάκι δεν βάλλει ποτέ κατά πολιτικών χώρων, κοινωνικών και οικονομικών τάξεων, γενικά και αόριστα. Βάλλει όμως κατά των «ελληναρίστικων» στοιχείων που απαρτίζουν αυτούς τους χώρους και τις τάξεις. Ο Ελληναράς δεν έχει συγκεκριμένη πολιτική ή κοινωνική ταυτότητα. Μπορεί να είναι δεξιός, αριστερός, κεντρώος, φασίστας, αναρχικός, κομμουνιστής, φιλελεύθερος, δημοκράτης, πασόκος, νεοδημοκράτης, «αμεσοδημοκράτης», κ.ο.κ. Μπορεί επίσης να είναι πλούσιος, φτωχός, μικρομεσαίος, νεόπλουτος, πολιτικός, αφεντικό, εργαζόμενος, υδραυλικός, δικηγόρος, κλπ… δεν έχει σημασία. Και φυσικά ισχύει και το αντίστροφο. Μέσα σε όλες αυτές τις κατηγορίες υπάρχουν και μη-Ελληναράδες ή αντί-Ελληναράδες. Έτερον εκάτερον.
Το να είσαι Ελληναράς είναι στάση ζωής και τρόπος σκέψης. Επηρεάζει στοιχεία που ξεκινάνε από τον τρόπο ομιλίας και λόγου και φτάνουν μέχρι τη γενικότερη αντιμετώπιση της καθημερινότητας και της ζωής γενικότερα. Ο Ελληναράς απεχθάνεται την πολλή σκέψη και ειδικά αυτή γύρω από σύνθετα ζητήματα. Ταυτόχρονα δεν έχει τα κατάλληλα γονίδια που του επιτρέπουν μία στοιχειώδη αυτοκριτική. Ο εκρηκτικός αυτός συνδυασμός παράγει μια στρατιά ανθρώπων που όλη μέρα βρίζουν, μιζεριάζουν και δε σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Βρίσκουν και έναν εύκολο συμβατικό στόχο και βγάζουν πάνω του ότι ψυχολογικό κουβαλάνε.
Ο Ελληναράς πιστεύει. Δεν ερευνά. Τόσα χρόνια σκλαβιάς στην εκκλησία, η ελληνική κοινωνία το έχει εμπεδώσει αυτό πολύ καλά, και ακόμα καλύτερα οι Ελληναράδες. Όταν λοιπόν «πιστεύεις» και δεν «θεωρείς», είναι σχεδόν φύσει αδύνατο να σου αλλάξει κανείς την άποψη ακόμα και αν σου παρουσιάσει 100 επιχειρήματα. Όταν κάποιος βάλλει εναντίον της ιδεολογίας ενός Ελληναρά, είναι σα να προσπαθεί να ρίξει έναν τσιμεντένιο τοίχο με ένα πούπουλο.
Τα όπλα ενός Ελληναρά δεν περιορίζονται μόνο στο πείσμα και την ξεροκεφαλιά του, αλλά και στη δική του «επιχειρηματολογία» η οποία βρωμάει ad hominem από την κορυφή ως τα νύχια. Έχουμε πήξει τόσο πολύ στο ad hominem που έχουμε ξεχάσει το καθεαυτό αντικείμενο της ουσίας. Η κριτική σε προσωπικό επίπεδο που έχει παραχθεί τόσα χρόνια, αν μετουσιωνόταν σε παραγωγική σκέψη και συνεργασία, ενδεχομένως να μας είχε κάνει την πιο αναπτυγμένη και ευτυχισμένη κοινωνία του πλανήτη. Ως φύσει πεσιμιστής όμως, ο Ελληναράς, έχει μία αποστροφή στην ανάπτυξη και φυσικά θα συνεχίσει να εξυπηρετεί τα δικά του μικροσυμφέροντα και τις δικές του αραχνιασμένες ιδεολογίες, προκειμένου να παραμένει στάσιμος και αναχρονιστής.
Ο Ελληναράς δεν μπορεί να εντάξει την έννοια της συλλογικότητας, της πολυπολιτισμικότητας και της διαφορετικότητας απόψεων στην καθημερινότητά του. Έτσι αδυνατεί να δράσει σε συλλογικό επίπεδο και να δει τα οφέλη που μπορεί να αποκομίζει από μία κοινωνία που συμβιώνει αρμονικά, λαμβάνει αποφάσεις δημοκρατικά και το κάθε άτομο χωριστά σέβεται αυτές τις αποφάσεις. Πολύ συχνά, ο πολιτικός Ελληναράς συγχέει την Δημοκρατία με την ασυδοσία, ενώ ο λαϊκός Ελληναράς, την Δημοκρατία με την υποκειμενική ελευθερία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που κάθε αξιοπρεπής Ελληναράς κλέβει το Κράτος, αλλά ταυτόχρονα περιμένει και τα πάντα από αυτό.
Αν με ρωτούσες ποιος φταίει για την κρίση, εκτός από τις διεθνείς συγκυρίες, το ελληνικό μερίδιο θα το χρέωνα στον Ελληναρά. Και όσο γενικό και αόριστο αν ακούγεται αυτό, τόσο εξειδικευμένο και ακριβές είναι όταν αναλύουμε τους χαρακτήρες και τις πράξεις των συγκεκριμένων ανθρώπων που βρίσκονται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, στην πολιτική ή ανάμεσα στον λαό.
Στην Ελλάδα ευτυχώς δεν υπάρχουν μόνον Ελληναράδες, και θεωρώ ότι αν υπάρχει λόγος που το νεοελληνικό χάος παραμένει ακόμα, έστω και υποτυπωδώς, σε μία κάποια συνοχή, ή που σε ορισμένα θέματα γίνονται θετικά βήματα, τότε αυτό οφείλεται στους μη-Ελληναράδες. Το γεγονός ότι τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, και ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια, το «ελληναρίστικο» καθεστώς έχει επιβληθεί σε κάθε κοινωνική υπόσταση και δραστηριότητα εντός των συνόρων της χώρας, δεν πρέπει να μας πτοεί, αλλά να δημιουργεί προκλήσεις για όσους έχουμε ακόμα δυνάμεις.
Το ελληνάκι θα συνεχίσει να βάλλει κατά των Ελληναράδων, με όσα αποθέματα υπομονής του έχουν απομείνει, και πάνω απ’ όλα θα συνεχίσει να εκφράζει τις σκέψεις του ψύχραιμα και πολιτισμένα, σε αντίθεση με τις τάσεις των καιρών της ευρύτερης κοινωνικής αγένειας και συντηρητισμού.
Και επειδή σήμερα έχουμε πάρτι, θα ήθελα να καλέσω τον κ. Ελληναρά στην πίστα για να μου χαρίσει τον επόμενο χορό.
