«Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις» είχε γράψει ο γνωστός σημειολόγος, λες και είχε την Ελλάδα κατά νου. Τον Αύγουστο υπάρχει ένα άτυπο άσυλο στις ιδέες, τα πάθη και τον τσαμπουκά που όλο τον υπόλοιπο χρόνο μάς κρατάνε μίζερους. Ο άνεργος παραμένει άνεργος, ο εξαθλιωμένος παραμένει εξαθλιωμένος, αλλά η αγανάκτηση και η πολιτική σύγκρουση με κάποιο μαγικό τρόπο χαλαρώνουν. Γι’ αυτό και ουδέποτε ήταν πραγματική αγανάκτηση. Χωρίς τους πολιτικάντηδες «ιεροκήρυκες» που παρφουμαρίζονται και καλλωπίζονται για τις κάμερες και τα μικρόφωνα του Σεπτεμβρίου, κανείς δεν κάνει επανάσταση. Γιατί πολύ απλά, κανείς δεν έχει να προτείνει κάτι το πραγματικά καινούργιο, προοδευτικό και καινοτομικό εκτός του νεοελληνικού συντηρητικού πλαισίου.
Άλλωστε, αυτό το καλοκαίρι δεν υπήρξε λόγος για αγανάκτηση. Τα επαναστατικά camping λειτούργησαν με φουλ πληρότητα βάσει προγράμματος, και η Αθήνα αφέθηκε στην προστασία συμμοριών της «πάνω πλατείας» που «ξεβρώμιζαν τον τόπο».
Στις αναπτυγμένες χώρες, εκεί που οι κοινωνίες τιμούν τα άτυπα κοινωνικά τους συμβόλαια και την ευνομία που διασφαλίζει την αρμονική συνύπαρξη και την ανάπτυξή τους, το πραγματικά καινούργιο, προοδευτικό και καινοτομικό, δημιουργείται και ζυμώνεται μέσα στα πανεπιστήμια. Γι’ αυτό οι πρόσφατες εξελίξεις που θέλουν τα ελληνικά πανεπιστήμια να επιστρέφουν και πάλι στο παλιό καλό συντεχνιακό, κρατικιστικό, κομματοκρατούμενο και πολλές φορές ολοκληρωτικό μοντέλο λειτουργίας και διοίκησης, είναι ίσως από τους σοβαρότερους λόγους που θα έπρεπε να κατεβάζουν μία αγανακτισμένη κοινωνία στους δρόμους. Όμως είπαμε… Οι δρόμοι, κατά κανόνα, οργανώνονται και καταλαμβάνονται από συγκεκριμένους πολιτικάντηδες, με τα κοπάδια τους και όχι από κριτικά σκεπτόμενους ανθρώπους.
Το pattern (μου διαφεύγει η αντίστοιχη ελληνική λέξη, αν και κάποτε μου την είχαν πει) της κοινωνίας μας είναι τόσο προβλέψιμο, που αν αυτό το ιστολόγιο ήθελε να είναι συνεπές με τη συχνότητα αρθρογραφίας του, θα έπρεπε να αναδημοσιεύει τις περσινές αναρτήσεις του. Αυτό είναι εύκολο, ειδικά τη σημερινή μέρα που γίνεται τεσσάρων χρονών. Και ο βασικός κορμός αυτών που γράφονται εδώ μέσα, εδώ και τέσσερα χρόνια, είναι ακριβώς αυτός. Ότι, παρά την επικρατούσα αντίληψη αρκετών, οι κύριες αιτίες για τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της κοινωνίας μας, δεν έχουν αλλάξει όχι μόνον τα τελευταία τέσσερα, αλλά ούτε τα τελευταία 189 χρόνια.
Φυσικά, το να πολεμάς τα συμπτώματα είναι πολύ πιο εύκολο από το να πολεμάς τις αιτίες. Και επειδή γενικολογώντας, έχουμε μία ροπή προς τη βολική ευκολία, ρεαλιστικά μιλώντας δεν βλέπω κάποια βελτίωση στο σύντομο μέλλον. Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων πάντα είναι πρόσκαιρη και επιφανειακή. Οι αιτίες όμως απαιτούν πιο αναλυτική, διερευνητική και υπομονετική σκέψη. Αυτό το είδος σκέψης, το έχουμε εξορίσει από την επικοινωνία μας και τις δράσεις μας. Εξ ου και η ρεαλιστική απαισιοδοξία μου.
Παντού όμως παίζει και μία νότα αισιοδοξίας και στην περίπτωσή μας, αυτή μπορείς να την ακούσεις ανάμεσα σε διάσπαρτα άτομα. Άνθρωποι που δημιουργούν, καινοτομούν, δεν το βάζουν κάτω, εστιάζουν σε αυτό που αγαπάνε ή στο επάγγελμά τους και με έναν ώριμο και ψύχραιμο τρόπο συνεχίζουν να στέκονται όρθιοι, παλεύοντας για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Μακριά από τη μιζέρια, τη μοιρολατρεία και τη φασαρία του όχλου. Μακριά από τον πεσιμισμό και το ανούσιο καθημερινό κουτσομπολιό της εύκολης κατανάλωσης. Απλά οι νότες αυτές είναι διάσπαρτες, και σύμφωνα με τα κριτήρια της ευρύτερης κοινωνικής «αρμονίας», αποτελούν ακατανόητες παραφωνίες.
