Υπάρχουν διακοπές και υπάρχουν ταξίδια. Οι διακοπές συνήθως τελειώνουν με τη φράση: «Το ξενοδοχείο ήταν υπέροχο και το σέρβις άψογο». Τα ταξίδια συνήθως τελειώνουν με τη φράση: «Θα σου πω σε ένα μήνα, όταν θα έχει δέσει μέσα μου».
Έτσι κι εγώ δεν μπορώ να πω πολλά. Μπορώ όμως να υπενθυμίσω το σημαντικότερο λόγο ενός οποιουδήποτε ταξιδιού, που πάντα διαφεύγει σε όσους δεν ταξιδεύουν. Η αποστασιοποίηση από την καθημερινότητα και η συνειδητοποίηση (όχι απλά η γνώση) της ύπαρξης άλλων πολιτισμών, νοοτροπιών, κοινωνικών δομών και συστημάτων. Με απλά λόγια, να μπορείς να δεις ότι «τα πράγματα γίνονται και αλλιώς».
Πετυχημένο ταξίδι είναι αυτό, όταν μετά το πέρας του νοιώθεις ελαφρώς ξένος και αποστασιοποιημένος μέσα στο δικό σου σπίτι. Όχι μόνο επειδή το κεφάλι σου είναι γεμάτο νέες παραστάσεις, αλλά επειδή μπορείς να δεις ξεκάθαρα πόσο μικρό είναι το δικό σου σπίτι σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Πόσο μικρή είναι η γειτονιά σου και κατ’ επέκταση η καθημερινότητα και τα προβλήματα της γειτονιάς σου.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η καθημερινότητά μας έχει περιοριστεί στο τρίγωνο Εξάρχεια – Μέγαρο Μαξίμου – ΓΑΔΑ. Τους τελευταίους μήνες, ο σταδιακός εξευτελισμός και η ανικανότητα της Κυβέρνησης καθώς και η ανυπαρξία οποιασδήποτε κοινωνικής συνοχής, δεν μπορούν να μην προβληματίζουν τον σκεπτόμενο Έλληνα. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι σαθρές κοινωνικές δομές, η διαφθορά και ο Ελληναρισμός κυριαρχούν σε κάθε γειτονιά αυτής της χώρας.
Κι όμως, μετά από ένα σωστό ταξίδι, όλα αυτά φαντάζουν μικροσκοπικά. Πόσο μάλλον όταν έχεις δει την πραγματική φτώχεια, την πραγματική εξαθλίωση, τη βρώμα, τη μόλυνση και την ανεπάρκεια στοιχειώδους περίθαλψης. Και ταυτόχρονα όταν στην ίδια χώρα βλέπεις χαμογελαστούς και ευγενικούς ανθρώπους. Άντε τώρα να το αναλύσεις αυτό!
Σε μία χώρα που δεν έχει πόσιμο νερό, ίσως και να μην σε ενδιέφερε αν υπάρχουν καρτέλ στη βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού. Σε μία χώρα που η θρησκεία φαίνεται να είναι το βασικό στοιχείο κοινωνικής συνοχής και προσωπικής πνευματικής ευημερίας, ίσως και να μην ήθελες να μιλήσεις για λογική, αντικειμενική ηθική και μαφιόζους παπάδες. Σε κάθε περίπτωση, ίσως και να ξεφορτωνόσουν για λίγο αυτό το δυτικό μοτίβο περί σωστού – λάθους, άσπρου – μαύρου.
Καλώς ή κακώς, ζούμε, μεγαλώνουμε και εξελισσόμαστε σε μία κοινωνία, για την οποία πρέπει πάντα να παλεύουμε προς την καλυτέρευση και εξέλιξή της. Μπορεί ο Σκανδιναβός να έχει σωστή κοινωνική πρόνοια και μπορεί ο Νεπαλέζος να είναι πάντα χαμογελαστός και ευγενικός, όμως η δική μας κοινωνία τυχαίνει να είναι αυτή της Ψωροκώσταινας.
Υποθέτω πως αν οι περισσότεροι Ελληναράδες ταξίδευαν αντί να κάνουν διακοπές, η αντικειμενική αντίληψη του κόσμου θα τους είχε κάνει πιο σωστούς, ώριμους και σκεπτόμενους. Θα μπορούσαν να δούνε με πόσο ασήμαντα προβλήματα ασχολούνται καθημερινά, αλλά και πόσα νέα ερεθίσματα θα μπορούσαν να έχουν για να προβληματιστούν. Οι Ελληναράδες όμως δεν ταξιδεύουν. Πάνε διακοπές. Μένουν στο καβούκι τους και βρίζουν όλη την ώρα. Ευτυχώς ο υπόλοιπος κόσμος δεν τους ακούει και οι βρισιές αντιλαλούν μόνο μέσα στο καβούκι.
Υπάρχει ένας απέραντος κόσμος έξω από το καβούκι με πολλή τροφή για τις αισθήσεις και τη σκέψη. Όμως, έχουμε επιλέξει να ζούμε και να μεγαλώνουμε στην Ελλάδα. Έτσι, το ελληνάκι θα επιχειρήσει σύντομα να «στριμωχτεί» και πάλι στη γειτονιά του, αντιμετωπίζοντας τις ίδιες μικρότητες, τους ίδιους Ελληναράδες και επικρίνοντας όλο αυτό το τσίρκο που εξελίσσεται καθημερινά μπροστά του. Άλλωστε και αυτή η αντιμετώπιση και επίκριση χρειάζονται μία δόση ενέργειας και ζωτικότητας που μόνο ένα ταξίδι θα μπορούσε να προσφέρει.
Έτσι κι εγώ δεν μπορώ να πω πολλά. Μπορώ όμως να υπενθυμίσω το σημαντικότερο λόγο ενός οποιουδήποτε ταξιδιού, που πάντα διαφεύγει σε όσους δεν ταξιδεύουν. Η αποστασιοποίηση από την καθημερινότητα και η συνειδητοποίηση (όχι απλά η γνώση) της ύπαρξης άλλων πολιτισμών, νοοτροπιών, κοινωνικών δομών και συστημάτων. Με απλά λόγια, να μπορείς να δεις ότι «τα πράγματα γίνονται και αλλιώς».
Πετυχημένο ταξίδι είναι αυτό, όταν μετά το πέρας του νοιώθεις ελαφρώς ξένος και αποστασιοποιημένος μέσα στο δικό σου σπίτι. Όχι μόνο επειδή το κεφάλι σου είναι γεμάτο νέες παραστάσεις, αλλά επειδή μπορείς να δεις ξεκάθαρα πόσο μικρό είναι το δικό σου σπίτι σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Πόσο μικρή είναι η γειτονιά σου και κατ’ επέκταση η καθημερινότητα και τα προβλήματα της γειτονιάς σου.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η καθημερινότητά μας έχει περιοριστεί στο τρίγωνο Εξάρχεια – Μέγαρο Μαξίμου – ΓΑΔΑ. Τους τελευταίους μήνες, ο σταδιακός εξευτελισμός και η ανικανότητα της Κυβέρνησης καθώς και η ανυπαρξία οποιασδήποτε κοινωνικής συνοχής, δεν μπορούν να μην προβληματίζουν τον σκεπτόμενο Έλληνα. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι σαθρές κοινωνικές δομές, η διαφθορά και ο Ελληναρισμός κυριαρχούν σε κάθε γειτονιά αυτής της χώρας.
Κι όμως, μετά από ένα σωστό ταξίδι, όλα αυτά φαντάζουν μικροσκοπικά. Πόσο μάλλον όταν έχεις δει την πραγματική φτώχεια, την πραγματική εξαθλίωση, τη βρώμα, τη μόλυνση και την ανεπάρκεια στοιχειώδους περίθαλψης. Και ταυτόχρονα όταν στην ίδια χώρα βλέπεις χαμογελαστούς και ευγενικούς ανθρώπους. Άντε τώρα να το αναλύσεις αυτό!
Σε μία χώρα που δεν έχει πόσιμο νερό, ίσως και να μην σε ενδιέφερε αν υπάρχουν καρτέλ στη βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού. Σε μία χώρα που η θρησκεία φαίνεται να είναι το βασικό στοιχείο κοινωνικής συνοχής και προσωπικής πνευματικής ευημερίας, ίσως και να μην ήθελες να μιλήσεις για λογική, αντικειμενική ηθική και μαφιόζους παπάδες. Σε κάθε περίπτωση, ίσως και να ξεφορτωνόσουν για λίγο αυτό το δυτικό μοτίβο περί σωστού – λάθους, άσπρου – μαύρου.
Καλώς ή κακώς, ζούμε, μεγαλώνουμε και εξελισσόμαστε σε μία κοινωνία, για την οποία πρέπει πάντα να παλεύουμε προς την καλυτέρευση και εξέλιξή της. Μπορεί ο Σκανδιναβός να έχει σωστή κοινωνική πρόνοια και μπορεί ο Νεπαλέζος να είναι πάντα χαμογελαστός και ευγενικός, όμως η δική μας κοινωνία τυχαίνει να είναι αυτή της Ψωροκώσταινας.
Υποθέτω πως αν οι περισσότεροι Ελληναράδες ταξίδευαν αντί να κάνουν διακοπές, η αντικειμενική αντίληψη του κόσμου θα τους είχε κάνει πιο σωστούς, ώριμους και σκεπτόμενους. Θα μπορούσαν να δούνε με πόσο ασήμαντα προβλήματα ασχολούνται καθημερινά, αλλά και πόσα νέα ερεθίσματα θα μπορούσαν να έχουν για να προβληματιστούν. Οι Ελληναράδες όμως δεν ταξιδεύουν. Πάνε διακοπές. Μένουν στο καβούκι τους και βρίζουν όλη την ώρα. Ευτυχώς ο υπόλοιπος κόσμος δεν τους ακούει και οι βρισιές αντιλαλούν μόνο μέσα στο καβούκι.
Υπάρχει ένας απέραντος κόσμος έξω από το καβούκι με πολλή τροφή για τις αισθήσεις και τη σκέψη. Όμως, έχουμε επιλέξει να ζούμε και να μεγαλώνουμε στην Ελλάδα. Έτσι, το ελληνάκι θα επιχειρήσει σύντομα να «στριμωχτεί» και πάλι στη γειτονιά του, αντιμετωπίζοντας τις ίδιες μικρότητες, τους ίδιους Ελληναράδες και επικρίνοντας όλο αυτό το τσίρκο που εξελίσσεται καθημερινά μπροστά του. Άλλωστε και αυτή η αντιμετώπιση και επίκριση χρειάζονται μία δόση ενέργειας και ζωτικότητας που μόνο ένα ταξίδι θα μπορούσε να προσφέρει.
