Οι δραχμολάγνοι υποστηρικτές της χρεοκοπίας έχουν δίκιο σε ένα από τα βασικότερα επιχειρήματά τους. Το νέο πακέτο στήριξης, μας δίνει απλά πίστωση χρόνου και δεν λύνει τα στοιχειώδη προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Βέβαια, το ίδιο επιχείρημα ισχύει και αντίστροφα, και μάλιστα σε δυνατότερο βαθμό. Πώς, δηλαδή, μία οικονομία με τα συγκεκριμένα στοιχειώδη προβλήματα μπορεί να αναπτυχθεί εν μέσω χρεοκοπίας, με αδύναμο νόμισμα, υψηλό πρωτογενές έλλειμμα και σε οικονομική απομόνωση; Τι περιέχει αυτός ο μαγικός αεροψεκασμός που θα γεμίσει τον ελληνικό ουρανό και ξαφνικά θα μετατρέψει την Ελλάδα σε οργανωμένη, παραγωγική, εύνομη, αδιάφθορη και συλλογική οικονομία;
Σε αντίθεση με τα λεγόμενα των θεωριών διαφόρων «διανοούμενων» ολόκληρου του πολιτικού φάσματος, οι οικονομίες απαρτίζονται από ανθρώπους. Για την ακρίβεια, απαρτίζονται από τις ψυχολογίες των ανθρώπων. Όσο αυξάνει η αισιοδοξία, η παραγωγικότητα και εν τέλει η αμοιβαία εμπιστοσύνη σε μία κοινωνία, η οικονομία αναπτύσσεται. Όσο υπάρχει απαισιοδοξία και κοινωνική διάσπαση, αναγκαστικά η οικονομία θα κατακερματίζεται σε μικρότερες επί μέρους προσπάθειες που θα αλληλοσυγκρούονται και θα αποτρέπουν την ανάπτυξη.
Ρεαλιστικά μιλώντας, και κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ιστορίας του σύγχρονου ελληνικού Κράτους, η Ελλάδα δεν έχει επιδείξει ποτέ την ικανότητα να αναπτυχθεί οικονομικά από μόνη της, χωρίς δανειακές ενέσεις από το εξωτερικό για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Και ο λόγος είναι ότι ανέκαθεν κοινωνικά ήταν κατακερματισμένη, με διάσπαρτες κοινωνικές ομάδες και συντεχνίες που συγκρούονταν έχοντας ως προτεραιότητα την προσωπική τους ευμάρεια και όχι την συλλογική.
Πέρα από την «τελευταία ευκαιρία», δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι όλα αυτά είναι συνειδητοποιημένα από την κοινωνία μας. Παρά την εξασφάλιση της οικονομικής ανακούφισης για τα επόμενα 2-3 χρόνια και τις προϋποθέσεις για νέο ξεκίνημα, ήδη οι ερχόμενες εκλογές ετοιμάζονται να αναδείξουν ακραίες τάσεις του πολιτικού χώρου. Ένας αχταρμάς του υπάρχοντος σάπιου συστήματος, με καταστροφολόγους «ισοπεδωτές» και παθιασμένους επενδυτές του λαϊκού συναισθηματισμού, ετοιμάζεται να αναλάβει τα ηνία της χώρας για να φέρει εις πέρας μία σειρά από δύσκολες υποχρεώσεις της. Το πελατειακό σύστημα άντεξε και ψάχνει νέους τρόπους να επιβιώσει. Ταυτόχρονα, σε κοινωνικό επίπεδο, η πόλωση, η ακρότητα και η καχυποψία βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο άνευ προηγουμένου. Ο φασισμός έχει ξεφύγει πλέον από τα παραδοσιακά άκρα και διαχέεται ανενόχλητος ακόμα ανάμεσα και σε πιο μετριοπαθείς ομάδες, ενώ η ανομία σε διάφορα επίπεδα αποτελεί συνηθισμένη πρακτική.
Στην ουσία το πραγματικό στοίχημα είναι η αναχαίτιση όλων αυτών των στοιχείων και όχι η υπερανάλυση αριθμών και θεωριών που ήδη έχει ξεπεράσει κάθε όριο κούρασης και κορεσμού. Φαίνεται ότι πάνω στον οίστρο τους, τα δύο «στρατόπεδα» ξέχασαν να αναφέρουν τους ανθρώπους που απαρτίζουν την οικονομία μας. Και δεν αναφέρομαι στον ανθρωπισμό των συγκεκριμένων θεωριών, αλλά στην διαπίστωση ότι χωρίς κοινωνική συνοχή μέχρι ένα μεγάλο βαθμό, οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να δημιουργείται εσαεί μόνο με ενέσεις ρευστότητας έξωθεν.
Διαφορετικά, σε 2-3 χρόνια, πάλι τις ίδιες συζητήσεις θα έχουμε, αλλά χωρίς την επιλογή της εξωτερικής βοήθειας. Βέβαια, θα μας έχει μείνει η «εθνική κυριαρχία»…
