Ένας από τους μύθους του Ηρακλή που «κατάφερε» και μου έμεινε από μικρή ηλικία, ήταν αυτός των δρόμων της Αρετής και της Κακίας. Δύσκολος ο ένας, εύκολος ο άλλος, με σαφή τα μηνύματα του μύθου. Με τον ίδιο τρόπο παρατηρεί κανείς και τον τρόπο που η ελληνική κοινωνία, επιλέγει κατά κανόνα την εύκολη λύση σε διάφορα στάδια του βίου της.
Η «εκπαίδευση» στην ευκολία ξεκινάει από τα σχολικά χρόνια. Σκονάκια και παπαγαλία στο σχολείο, πληρωμένες εργασίες και πτυχιακές στο Πανεπιστήμιο, αντί για ουσιαστική μελέτη. Και το παραμύθι συνεχίζεται. Βύσμα για το στρατό, λάδωμα για την άδεια οδήγησης, και άλλα βύσματα και λαδώματα για μία επαγγελματική θέση.
Ακόμα και οι «επαναστάτες» τα έχουν κάνει εύκολα. Πετάνε πέτρα στον μπάτσο, και νομίζουν ότι την πετάνε στο σύστημα. Όπως και οι μπάτσοι, σπάνε στο ξύλο τον πιτσιρικά, και νομίζουν ότι τσακίζουν την αναρχία. Και επειδή κανένας από αυτούς τους δύο δεν μπορεί να βγάλει αυτό το ζώο από μέσα του υπό κανονικές συνθήκες κοινωνικής ειρήνης, περιμένουν πως και πως καμιά πορεία μπας και ξεσπάσουν την ρηχή συνείδησή τους πάνω στον πρώτο λαχόντα.
Κάπως έτσι είναι εύκολο να φταίει κάποιος άλλος για τη δική μας ζωή. Το Κράτος για τα επαγγελματικά μας, η γκόμενα για τα ψυχολογικά μας, οι γονείς για την απραξία μας, κλπ. Η ελληνική ροπή προς την ευκολία θα μπορούσε να αποτελεί την λεπίδα του Occam σε κοινωνιολογικό επίπεδο. Ίσως και αυτή η ευκολία να είναι που μας κάνει τόσο λαλίστατους, αλλά ταυτόχρονα και τόσο άπραγους, για να το συνδέσω και με την προηγούμενη ανάρτηση.
Αποφεύγοντας τη δυσκολία, αποφεύγουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που μας εφοδιάζουν με εμπειρία και κριτικό τρόπο σκέψης, που με τη σειρά τους θα μας βοηθήσουν στην επόμενη δυσκολία. Γι’ αυτό και οι έννοιες «Αρετή» και «Κακία» δεν είναι και τόσο ακριβείς όσον αφορά τα στοιχεία που αποκομίζουμε διανύοντας στενούς και εύκολους δρόμους αντίστοιχα, αλλά περισσότερο συμβολικές για το τι είδη ανθρώπων παράγουν.
Βέβαια η ζωή δεν πρέπει να είναι δύσκολη για κανέναν άνθρωπο. Όμως η πραγματική αρετή της ευχάριστης ζωής και της ευημερίας κερδίζεται σταδιακά μετά από αντιμετώπιση των κάθε δυσκολιών στήθος με στήθος, και όχι επιλέγοντας τις εύκολες λύσεις της αποφυγής ή της παρανομίας. Δεν είναι θέμα σοφίας, αλλά φυσιολογικής εξέλιξης του ανθρώπινου τρόπου σκέψης. Λύνοντας προβλήματα δυναμώνει το μυαλό σου˙ αποφεύγοντάς τα, το κάνει λαπά. Ανάγοντας αυτό το σκεπτικό στο ευρύτερο ελληνικό κοινωνικό σύνολο δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ούτε προς τα πού πηγαίνουμε ως κοινωνία, ούτε γιατί υπάρχει όλη αυτή η αναστάτωση τώρα που καλούμαστε να δράσουμε στα δύσκολα.
