Η χώρα που είναι πνιγμένη στον παραλογισμό και την προχειρότητα, δεν θα μπορούσε ποτέ να αναδείξει λογικές και οργανωμένες πρακτικές μεγάλου μεγέθους σε οποιοδήποτε επίπεδο. Από αυτόν τον κανόνα δεν ξεφεύγουν ούτε οι μαζικές αντιδράσεις εναντίον αυτού του φαινομένου (!).
Ο ακτιβισμός στην Ελλάδα δεν είναι πολύ διαδεδομένη έννοια. Συνήθως οι πρακτικές που «καπηλεύονται» την έννοια του ακτιβισμού είναι είτε οι παραδοσιακές, παθιασμένες συγκρούσεις στους δρόμους, είτε απερίσκεπτες βίαιες δράσεις χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα· δύο τακτικές που έχουν ξεμείνει στο ίδιο επίπεδο σχεδόν έναν αιώνα τώρα με το εξής σκεπτικό:
Όσον αφορά την πρώτη τεχνική: Έχουμε μία λαμπρή ιδέα ή κάποιο αίτημα. Προσπαθούμε να τα περάσουμε στην υπόλοιπη κοινωνία ή στην εκάστοτε εξουσία, αλλά τελικά δεν εισακουγόμαστε. Το αμέσως επόμενο στάδιο είναι να βγούμε στους δρόμους και είτε ειρηνικά, είτε βίαια, να εκβιάσουμε την υπόλοιπη κοινωνία να δεχτεί τις προτάσεις μας.
Φυσικά στο τέλος μόνο ένα μικρό ποσοστό των ιδεών / αιτημάτων, όντως διεισδύει στην υπόλοιπη κοινωνία ή τα «αυτιά» της εξουσίας. Και επειδή, το συγκεκριμένο φαινόμενο έχει καταντήσει γραφικό, με αποτέλεσμα το κέντρο μίας ολόκληρης πόλης να παραλύει από 50-70 άτομα που απλά φωνάζουν, είναι φυσικό να έχει ατονήσει και ο συγκεκριμένος τρόπος πίεσης. Συν τοις άλλοις, σε περιπτώσεις που οι 50-70 έχουν κάθε δίκιο να φωνάζουν, όχι μόνο χάνουν το δίκιο τους, αλλά δίνουν και πάτημα στο σύστημα να υποβαθμίζει παρόμοια δίκαια αιτήματα.
Όσον αφορά τη δεύτερη τακτική: Έχουμε αγανακτήσει από μία κατάσταση ή κάποιο πρόσωπο, και καταφεύγουμε σε παράνομες βίαιες συμπεριφορές με το σκεπτικό είτε της αυτούσιας απονομής δικαιοσύνης, είτε κάποιου μεγάλου ταρακουνήματος προς τους υπόλοιπους.
Εάν κρίνουμε από τις έως τώρα δράσεις αυτού του είδους, τα αποτελέσματα είναι δέκα φορές πιο απογοητευτικά από την πρώτη τακτική. Διότι, παρόμοιες ενέργειες βαφτίζονται αυτόματα «τρομοκρατικές» και οποιαδήποτε απόπειρα κατανόησης της ενέργειας, περιστρέφεται γύρω από τη στάμπα της τρομοκρατίας. Στο 100% των περιπτώσεων, είτε το σύστημα, είτε η εξουσία, έχουν πλήρη έλεγχο για το πως θα διαδοθεί η συγκεκριμένη ιδεολογία πίσω από κάθε τέτοια ενέργεια. Οπότε και σε αυτή την περίπτωση, χαμένος βγαίνει ο δράστης, τόσο απέναντι στο στόχο του, όσο και απέναντι στην αντίληψη της υπόλοιπης κοινωνίας.
Αυτού του είδους οι δράσεις, θα μπορούσαν να ονομαστούν και «δράσεις της κλανιάς». Διότι είναι στιγμιαίες, δυσαρεστούν το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και στην τελική, τον ανεμιστήρα τον χειρίζεται ο στόχος… Δυστυχώς για τους παθιασμένους, απηυδισμένους ακτιβιστές που βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση και κάνουν απερίσκεπτες κινήσεις, η αντίδραση στις δράσεις τους είναι πολύ καλύτερα δομημένη και κοινά αποδεκτή, είτε μέσω συγκεκριμένων ενεργειών, είτε μέσω της απάθειας. Για τον απλούστατο λόγο ότι έχουν παλιώσει, έχουν τη χροιά παλαιότερων νοοτροπιών και δεν λαμβάνουν υπόψη την κοινωνική εξέλιξη μέσω της τεχνολογίας, των μέσων άσκησης εξουσίας, και της ευρύτερης νοοτροπίας.
Ο σωστός ακτιβισμός, χρειάζεται πλέον να είναι έξυπνος ακτιβισμός. Πρέπει να χτυπάει στη ρίζα του προβλήματος και όχι στο περίβλημα. Πρέπει να αφυπνίζει συνειδήσεις και όχι να τις βυθίζει σε μεγαλύτερη απάθεια ή καχυποψία. Πρέπει να απορρίπτει τακτικές που υποτίθεται ότι κατακρίνει ο ίδιος, όπως η βία ή η καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και να προάγει θετικά στοιχεία τα οποία κανείς δεν μπορεί να κατακρίνει. Πρέπει να δρα με τέτοιον τρόπο ώστε οι αλλαγές που προτείνει να εμπνέουν όχι μόνο την υπόλοιπη κοινωνία, αλλά και την εκάστοτε εξουσία. Πρέπει να εκμεταλλεύεται τις νέες τεχνολογίες στο έπακρο. Ο σωστός ακτιβισμός πρέπει να είναι σύμμαχος της κοινωνικής εξέλιξης, και όχι αντίπαλος. Χρειάζονται έξυπνες αντιδράσεις και όχι επαναστάτες της ντουντούκας.
Ανάμεσα στον παραλογισμό και την προχειρότητα του ευρύτερου εγχώριου «ακτιβισμού», ευτυχώς υπάρχουν και ορισμένες ελπιδοφόρες δράσεις που φαίνεται πως έχουν πιάσει το νόημα της προηγούμενης παραγράφου. Κινούνται στα πλαίσια του νόμου, προκαλούν θετικές αντιδράσεις, εκμεταλλεύονται το διαδίκτυο και είναι απλά έξυπνες. Λαμπρό παράδειγμα μίας τέτοιας δράσης, είναι οι Streetpanthers.
Η θέα ενός παρανόμως σταθμευμένου οχήματος που εμποδίζει την ελεύθερη μετακίνησή μας ή αυτή ενός ΑΜΕΑ, ενεργοποιεί δύο μέρη του εγκεφάλου μας. Η πρώτη αντίδραση έρχεται από το βαθύτερο εγκέφαλο του «ερπετού» και μας ωθεί να βρούμε έναν λοστό και να κάνουμε το αυτοκίνητο σμπαράλια. Ευτυχώς, όμως χιλιάδες χρόνια εξέλιξης, βελτίωσαν τον εγκέφαλο και του δημιούργησαν τον εξωτερικό φλοιό, ο οποίος κάνει μία πιο σύνθετη σκέψη, όπως να παρακούσουμε το «ερπετό» και να κολλήσουμε έναν γαϊδαράκο στο παρμπρίζ του παρανομούντα. Αυτό θα έχει πιο σύνθετα αποτελέσματα, που δεν αφορούν το παρόν, από τα οποία ένα σημαντικό ποσοστό ενδέχεται να έχει και επιτυχία στα αποτελέσματα της δράσης μας.
Άλλες δύο ομάδες που κινούνται σε παρόμοια πλαίσια ακτιβισμού, είναι οι Cleanjunkies και οι Guerilla Gardeners, για τους οποίους μπορείτε να βρείτε πολλές περισσότερες πληροφορίες στις αντίστοιχες ιστοσελίδες τους.
Ο ακτιβισμός είναι ένα απαραίτητο στοιχείο στην εξέλιξη μίας κοινωνίας. Μεταδίδει βελτιωμένες ιδέες, έρχεται σε πλήρη αντίδραση προς τον συντηρητισμό και γενικώς ταρακουνάει τα λιμνάζοντα ύδατα. Ο ακτιβισμός, όμως οφείλει να συμπλέει χρονικά και με τις εκάστοτε κοινωνικές εξελίξεις, διαφορετικά κινδυνεύει να περιθωριοποιηθεί. Ο «πιθηκάνθρωπος» που απειλεί με φωνές και βία για να εκφράσει το πάθος του και την απόγνωσή του δεν έχει πλέον την ίδια ισχύ με μία ιδέα που δημιουργεί, αντί να καταστρέφει, νέα πεδία αντίληψης.
