Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Δεν είμαι ο κλασσικός υστερικός αντικαπνιστής. Υπήρξα καπνιστής για δεκαπέντε χρόνια και απλά συνειδητά αποφάσισα να το κόψω πριν δύο. Πιστεύω ότι το τσιγάρο μπορεί πολλές φορές να είναι απόλαυση, αγχολυτικό, απλό σκότωμα ώρας ή και μία καλή συνοδεία στον καφέ ή το ποτό. Γι’ αυτούς τους λόγους άλλωστε κάπνιζα. Από τότε που το έχω κόψει, απολαμβάνω τα αντίστοιχα θετικά όπως, η γεύση, τα καθαρά ρούχα, το καθαρό σπίτι και πάνω απ’ όλα τη φυσική κατάσταση. Από τότε, ούτε μετέχω σε αντικαπνιστικές εκστρατείες, ούτε επικρίνω ή υποτιμώ κανέναν καπνιστή. Δεν αποκλείω μάλιστα την πιθανότητα κάποια στιγμή στο μέλλον να το ξαναρχίσω για οποιονδήποτε λόγο.
Επίσης είμαι θερμός υποστηρικτής των προσωπικών επιλογών. Γι’ αυτό είμαι υπέρ της νομιμοποίησης των ναρκωτικών ουσιών αλλά και της ελευθερίας στη χρήση κράνους ή όχι κατά την οδήγηση μηχανής. Δεν υπάρχει πιο όμορφο πράγμα από το να θαυμάζουμε την διαδικασία της φυσικής επιλογής να λειτουργεί όπως κάνει εκατομμύρια χρόνια τώρα, και οι ηλίθιοι που δεν φοράνε κράνος να αυξάνουν καθημερινά τις πιθανότητες να μην αναπαράγουν το είδος τους. Ούτε βρίσκω κάτι μεμπτό στην επιλογή κάποιου να προτιμάει να ζει σε μία ευφορία εκτός πραγματικότητας και μία αυγουστιάτικη πανσέληνο να επιλέξει να αφήσει τούτο το μάταιο κόσμο καταναλώνοντας ένα σφηνοπότηρο LSD, 10 ecstasy και 20 γραμμούλες κόκας για την τελευταία απογείωση προς το διαγαλαξιακό υπερπέραν των δώδεκα διαστάσεων. Άλλωστε, δεν υπάρχει μεγαλύτερη υποκρισία από το γεγονός ότι το αλκοόλ είναι νόμιμο, ενώ πολλές ναρκωτικές ουσίες με μικρότερες επιδράσεις, είναι παράνομες. Οπότε ή τα απαγορεύεις όλα, ή τα νομιμοποιείς όλα. Προσωπικές επιλογές είπαμε. Σεβασμός!
Ωραία μέχρι εδώ. Δεν υπάρχει πιο άτοπο πράγμα όμως από κάποιον που προσπαθεί να συγκρίνει μία προσωπική απόλαυση με ένα κοινωνικό ζήτημα. Και το τσιγάρο, σε αντίθεση με άλλες ανθυγιεινές συνήθειες έχει τη ιδιαιτερότητα ότι επηρεάζει άμεσα τον διπλανό. Μπορεί βέβαια η υπερκατανάλωση αλκοόλ ή άλλων ναρκωτικών ουσιών να επιβαρύνει τα ασφαλιστικά ταμεία και γενικώς να γεμίζει την υπόλοιπη κοινωνία με κούκου άτομα , αλλά μόνο το κάπνισμα έχει αυτή την άμεση επίδραση στη δημόσια υγεία. Μάλιστα, το δικαίωμα στη δημόσια υγεία είναι κομμάτι της χάρτας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, άρα οποιαδήποτε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση είναι θεμιτή θεσμικά.
Ο καπνιστής, που προφανώς έχει επιλέξει να αγνοήσει τις οποιεσδήποτε ιατρικές συμβουλές και πληροφορίες, έχει κάθε δικαίωμα να καπνίζει σε ανοιχτούς χώρους ή στον ιδιωτικό του χώρο. Όταν όμως καπνίζει σε δημόσιους χώρους, προσβάλει τους γύρω του με παθητικό κάπνισμα. Κάνει δηλαδή μία επιβολή σε κάθε κλειστό χώρο που βρίσκεται. Μέσα σε αυτό τον χώρο μπορεί να βρίσκονται ασθματικοί, καρδιακοί, άτομα με γενικότερα αναπνευστικά προβλήματα και κυρίως άτομα που έχουν επιλέξει να μην καπνίζουν. Άρα εδώ υπάρχει μία σύγκρουση προσωπικών επιλογών στην οποία δεν χωράνε ημίμετρα. Εάν η δημόσια υγεία είναι θεσμικό ανθρώπινο δικαίωμα, τότε είναι ξεκάθαρο ποιανού η ανάγκη πρέπει να κάνει στην άκρη.
Ο λόγος που εκνευρίζομαι αφάνταστα όταν ακούω καπνιστές να ωρύονται και να μιλάνε για φασισμό, προσωπική αδυναμία τήρησης του νόμου και άλλα τέτοια κουραφέξαλα είναι γιατί κατά κανόνα ξεκινάνε από μία προσωπική απόλαυση και καταλήγουν να επιχειρηματολογούν με όρους άκρου ατομικισμού και προκλητικού σταρχιδισμού προς την υπόλοιπη κοινωνία. (Μέχρι τώρα είχα κατά νου την «λεωφορειολωρίδα» μαζί με το all-time-classic «για ένα λεπτάκι πετάχτηκα στο περίπτερο» ως ύψιστο σύμβολο του νεοελληνικού σταρχιδισμού. Νομίζω ότι οι αντιδράσεις για την απαγόρευση του καπνίσματος, εκτοπίζουν μακράν αυτό το σύμβολο και παίρνουν την πρώτη θέση). Όσο αναλυτική, όσο σύνθετη και αν είναι η συγκεκριμένη επιχειρηματολογία, δεν διαφέρει σε τίποτα από το επιχείρημα: «Θέλω να κυκλοφορώ στο δρόμο με ένα kalashnikov και να ρίχνω σφαίρες στον αέρα. Γιατί μου καταπιέζετε αυτή την ανάγκη; Ε; Γιατί;». Σαν εικόνα, δεν διαφέρει σε τίποτα από ένα 10χρονο που συνεχίζει να θέλει πιπίλα, και όταν οι γονείς του αποφασίζουν να του την κόψουν, αυτό ωρύεται, βάζει τα κλάματα και φωνάζει πόσο τους μισεί.
Στην τελική, η αποδοχή ενός τέτοιου περιορισμού που περιλαμβάνει έναν βαθμό σεβασμού προς τον διπλανό, και γενικότερα προς την υπόλοιπη κοινωνία, δείχνει και μία ωριμότητα τόσο σε προσωπικό όσο σε κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο. Αν μη τι άλλο, απ’ όσο θυμάμαι, όταν ήμουν σε κάτι χώρες κουτοφράγκων, δεν πάθαμε και τίποτα επειδή αναγκαζόμασταν να βγούμε έξω για ένα τσιγάρο. Εκτός πια αν το γονίδιο ΕΛ είναι τόσο πολύ δεμένο με τη νικοτίνη που πιθανή καθυστέρηση 1-2 λεπτών στο άναμμα τσιγάρου μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο και υστερία. Αν και, κρίνοντας από τους σταθμούς και τους συρμούς του Μετρό, όπου όλως περιέργως όλοι έχουν συμφωνήσει άτυπα να σέβονται την απαγόρευση καπνίσματος, δεν θυμάμαι να έχω δει κόσμο να παθαίνει υστερίες και απανωτά εγκεφαλικά.
