Η ελληνικότατη, ανασφαλής, νοοτροπία της «ταμπελοποίησης» έχει δημιουργήσει ορισμένες παρεξηγήσεις, ειδικά όσον αφορά την πολιτική. Για παράδειγμα, η Αριστερά για κάποιον λόγο μονοπωλεί την κοινωνική δικαιοσύνη και την πρόοδο, ενώ η Δεξιά τον συντηρητισμό. Μέσα στην όλη παρεξήγηση έχουν διεισδύσει και οικονομικά συστήματα, πχ καπιταλισμός, ελεύθερη αγορά, κολεκτίβα, κλπ, αφήνοντας τον μέσο Έλληνα σε μία πλήρη σύγχυση όσον αφορά τις διαχωριστικές γραμμές των πολιτικών και οικονομικών συστημάτων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο πολλές φορές, να τίθεται θέμα σύγκρισης κομμουνισμού – καπιταλισμού, ενώ στην ουσία θα έπρεπε να τίθεται θέμα ολοκληρωτισμού – δημοκρατίας ή ελεγχόμενης αγοράς – ελεύθερης αγοράς.
Η «ταμπελοποίηση» έχει αποπροσανατολίσει τον μέσο Έλληνα από τις πραγματικές δυναμικές πολιτικής και οικονομίας, με τον ίδιο απλό τρόπο που τον έχει αποπροσανατολίσει από τον ρεαλισμό, και τη θετική σκέψη.
Τις τελευταίες μέρες, παρατηρώ τις απόψεις και τους σχολιασμούς ανθρώπων ή ομάδων ανθρώπων που αδιαμφισβήτητα διακατέχονται από θετικές και προοδευτικές ιδέες, να γκρινιάζουν, να απαισιοδοξούν και να αναμασάνε τις ίδιες ισοπεδωτικές απόψεις που πολύ δικαιολογημένα είχαν κατά την περίοδο της προηγούμενης κυβέρνησης. Προσπαθώ λοιπόν να καταλάβω, πώς διαχωρίζεται ο συντηρητικός άνθρωπος από τον προοδευτικό; Μήπως τελικά ο συντηρητισμός δεν είναι τόσο θέμα πολιτικής ιδεολογίας αλλά τρόπος σκέψης;
Προσωπικά, νομίζω πως έχω μία αρκετά ξεκάθαρη άποψη για τον ορισμό του συντηρητισμού: «Αυτό που σε κρατάει στάσιμο, είτε εμμένοντας σε αποτυχημένες τακτικές του παρελθόντος, είτε παρεμποδίζοντας την είσοδο νέων ιδεών». Ομολογώ λοιπόν ότι σαστίζω ελαφρώς όταν ακούω τους «προοδευτικούς» επικριτές της νέας κυβέρνησης.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, επειδή τη βλέπω ήδη την ταμπέλα να έρχεται προς το κούτελό μου με φόρα, ούτε ψήφισα ΠΑΣΟΚ, ούτε τρέφω την υπεραισιοδοξία που έχει πλημμυρίσει ξαφνικά πολύ κόσμο. Απλά κρατάω ανοιχτά τα μάτια μου και βλέπω αυτά που κατά την κρίση μου είναι αρνητικά ή θετικά. Κυρίως όμως τηρώ στάση αναμονής με μία πολύ συγκρατημένη αισιοδοξία. Και εκεί ακριβώς, ίσως να βρίσκεται η λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ προοδευτικής-θετικής σκέψης και συντηρητισμού. Δηλαδή, στο κατά πόσο αντιμετωπίζουμε τις αλλαγές με ισοπεδωτική καχυποψία ή με καλοπροαίρετη επιφυλακτικότητα. Το πρώτο συντηρεί υπάρχουσες καταστάσεις, ενώ το δεύτερον μάλλον δείχνει πιο εποικοδομητικό και θετικό.
Εάν η αρχική αντίδραση σε οποιαδήποτε αλλαγή, που έστω και πλασματικά δείχνει θετικά σημεία, είναι μία συντηρητική καχυποψία, τότε ειλικρινά δεν βρίσκω τον τρόπο με τον οποίο μία ολόκληρη κοινωνία μπορεί να πορευτεί μπροστά, αντί να μένει στάσιμη ή να οπισθοδρομεί. Πόσο μάλλον όταν αυτή η συντηρητική καχυποψία εκφράζεται από τους προοδευτικούς ανθρώπους ή ομάδες της συγκεκριμένης κοινωνίας.
Ενδεχομένως να φταίει και η παιδεία ή η κουλτούρα που έχουμε λάβει ως κοινωνία, αλλά η παραδοχή ότι δεν έχουμε ακόμα αρκετά στοιχεία για να σχηματίσουμε μία σφαιρική άποψη για κάτι, δεν είναι ούτε ντροπή, ούτε δηλώνει αδυναμία. Εάν η νέα κυβέρνηση τελικά αποτύχει εξίσου με την προηγούμενη, είναι κάτι που θα φανεί στο εγγύς μέλλον και όχι στο παρόν. Άρα οποιαδήποτε εικασία ή πρόβλεψη μπορεί να είναι μόνο άστοχη, αγγίζοντας ίσως και τα όρια της ανοησίας. Το παρόν δείχνει ορισμένα θετικά στοιχεία, στα οποία ένας πραγματικά προοδευτικός άνθρωπος θα έπρεπε λογικά να έχει ήδη αναγνωρίσει. Αντιθέτως, ένας συντηρητικός άνθρωπος θα κάτσει πίσω από τα βολικά, καχύποπτα τείχη του και θα εκτοξεύει ισοπεδωτικές, κλισέ απόψεις.
Όταν μιλάμε για ένα ποτήρι που οι μισοί το βλέπουν μισό άδειο και οι άλλοι μισοί, μισό γεμάτο, φιλοσοφούμε. Όταν όμως πρόκειται για κοινωνική δυναμική και ψυχολογία, τα πράγματα γίνονται πιο σοβαρά και πιο ρεαλιστικά, που μας αφορούν όλους, ειδικά όσους θέλουν να λένε ότι ασχολούνται με τα κοινά. Όταν υπάρχει μία θετική δυναμική και δεν την βλέπουμε ως ευκαιρία διαφυγής, τότε τίποτα δεν μας διαχωρίζει από τον συντηρητισμό τον οποίο ξέρουμε να κατακρίνουμε πολύ καλά στη θεωρία.
Η «ταμπελοποίηση» έχει αποπροσανατολίσει τον μέσο Έλληνα από τις πραγματικές δυναμικές πολιτικής και οικονομίας, με τον ίδιο απλό τρόπο που τον έχει αποπροσανατολίσει από τον ρεαλισμό, και τη θετική σκέψη.
Τις τελευταίες μέρες, παρατηρώ τις απόψεις και τους σχολιασμούς ανθρώπων ή ομάδων ανθρώπων που αδιαμφισβήτητα διακατέχονται από θετικές και προοδευτικές ιδέες, να γκρινιάζουν, να απαισιοδοξούν και να αναμασάνε τις ίδιες ισοπεδωτικές απόψεις που πολύ δικαιολογημένα είχαν κατά την περίοδο της προηγούμενης κυβέρνησης. Προσπαθώ λοιπόν να καταλάβω, πώς διαχωρίζεται ο συντηρητικός άνθρωπος από τον προοδευτικό; Μήπως τελικά ο συντηρητισμός δεν είναι τόσο θέμα πολιτικής ιδεολογίας αλλά τρόπος σκέψης;
Προσωπικά, νομίζω πως έχω μία αρκετά ξεκάθαρη άποψη για τον ορισμό του συντηρητισμού: «Αυτό που σε κρατάει στάσιμο, είτε εμμένοντας σε αποτυχημένες τακτικές του παρελθόντος, είτε παρεμποδίζοντας την είσοδο νέων ιδεών». Ομολογώ λοιπόν ότι σαστίζω ελαφρώς όταν ακούω τους «προοδευτικούς» επικριτές της νέας κυβέρνησης.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, επειδή τη βλέπω ήδη την ταμπέλα να έρχεται προς το κούτελό μου με φόρα, ούτε ψήφισα ΠΑΣΟΚ, ούτε τρέφω την υπεραισιοδοξία που έχει πλημμυρίσει ξαφνικά πολύ κόσμο. Απλά κρατάω ανοιχτά τα μάτια μου και βλέπω αυτά που κατά την κρίση μου είναι αρνητικά ή θετικά. Κυρίως όμως τηρώ στάση αναμονής με μία πολύ συγκρατημένη αισιοδοξία. Και εκεί ακριβώς, ίσως να βρίσκεται η λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ προοδευτικής-θετικής σκέψης και συντηρητισμού. Δηλαδή, στο κατά πόσο αντιμετωπίζουμε τις αλλαγές με ισοπεδωτική καχυποψία ή με καλοπροαίρετη επιφυλακτικότητα. Το πρώτο συντηρεί υπάρχουσες καταστάσεις, ενώ το δεύτερον μάλλον δείχνει πιο εποικοδομητικό και θετικό.
Εάν η αρχική αντίδραση σε οποιαδήποτε αλλαγή, που έστω και πλασματικά δείχνει θετικά σημεία, είναι μία συντηρητική καχυποψία, τότε ειλικρινά δεν βρίσκω τον τρόπο με τον οποίο μία ολόκληρη κοινωνία μπορεί να πορευτεί μπροστά, αντί να μένει στάσιμη ή να οπισθοδρομεί. Πόσο μάλλον όταν αυτή η συντηρητική καχυποψία εκφράζεται από τους προοδευτικούς ανθρώπους ή ομάδες της συγκεκριμένης κοινωνίας.
Ενδεχομένως να φταίει και η παιδεία ή η κουλτούρα που έχουμε λάβει ως κοινωνία, αλλά η παραδοχή ότι δεν έχουμε ακόμα αρκετά στοιχεία για να σχηματίσουμε μία σφαιρική άποψη για κάτι, δεν είναι ούτε ντροπή, ούτε δηλώνει αδυναμία. Εάν η νέα κυβέρνηση τελικά αποτύχει εξίσου με την προηγούμενη, είναι κάτι που θα φανεί στο εγγύς μέλλον και όχι στο παρόν. Άρα οποιαδήποτε εικασία ή πρόβλεψη μπορεί να είναι μόνο άστοχη, αγγίζοντας ίσως και τα όρια της ανοησίας. Το παρόν δείχνει ορισμένα θετικά στοιχεία, στα οποία ένας πραγματικά προοδευτικός άνθρωπος θα έπρεπε λογικά να έχει ήδη αναγνωρίσει. Αντιθέτως, ένας συντηρητικός άνθρωπος θα κάτσει πίσω από τα βολικά, καχύποπτα τείχη του και θα εκτοξεύει ισοπεδωτικές, κλισέ απόψεις.
Όταν μιλάμε για ένα ποτήρι που οι μισοί το βλέπουν μισό άδειο και οι άλλοι μισοί, μισό γεμάτο, φιλοσοφούμε. Όταν όμως πρόκειται για κοινωνική δυναμική και ψυχολογία, τα πράγματα γίνονται πιο σοβαρά και πιο ρεαλιστικά, που μας αφορούν όλους, ειδικά όσους θέλουν να λένε ότι ασχολούνται με τα κοινά. Όταν υπάρχει μία θετική δυναμική και δεν την βλέπουμε ως ευκαιρία διαφυγής, τότε τίποτα δεν μας διαχωρίζει από τον συντηρητισμό τον οποίο ξέρουμε να κατακρίνουμε πολύ καλά στη θεωρία.
