«Oι ρίζες του προβλήματος, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι πήγαμε να φτιάξουμε ένα νεωτερικό κράτος κρατώντας τον παλιό μας εαυτό. Ο οποίος συνίσταται στο γεγονός ότι οι νόμοι που διέπουν τις σχέσεις της οικογένειας, του σιναφιού, της συντεχνίας, της τοπικότητας κ.λπ. υπερισχύουν των νόμων του κράτους. Αυτός είναι ο πρώτος κανόνας για τη διαφθορά»
- Στέλιος Ράμφος
Το πρόβλημα της σημερινής ελληνικής δημοκρατίας δεν είναι η θεσμική δομή της. Με εξαίρεση ορισμένα αστεία και πεπαλαιωμένα άρθρα του Συντάγματος, η καθεαυτό δομή του πολιτεύματός μας δεν έχει να ζηλέψει σε πολλά από πιο ανεπτυγμένα και εμπράκτως πιο δημοκρατικά κράτη.
Το πρόβλημα είναι ότι παρόλο που το ελληνικό Κράτος διέπεται από δημοκρατικούς θεσμούς, αυτοί γίνονται βορά σε πολλές μικρές και διάσπαρτες ολιγαρχίες. Έτσι έχουμε πολλές διάσπαρτες παρασιτικές ομάδες του Δημοσίου Τομέα που ελέγχονται από αντίστοιχα συνδικαλιστικά όργανα, μικρές μαφίες που ελέγχουν τον αθλητισμό και κυρίως το ελληνικό πρωτάθλημα, μικρές τοπικές πολιτικές ομάδες που κάνουν συνεχές και αψυχολόγητο αντάρτικό σε δημοκρατικά εκλεγμένες τοπικές αρχές, ανεξέλεγκτα καρτέλ στον επιχειρηματικό κόσμο, ΜΜΕ με συγκεκριμένη πολιτική προπαγάνδας που ελέγχονται από μία χούφτα ανθρώπων, μίζερους φωνακλάδες που αποτελούν ένα απειροελάχιστο ποσοστό της κοινωνίας αλλά φωνάζουν τόσο δυνατά για διάφορα θέματα που επικαλύπτουν οποιαδήποτε άλλη φωνή, ακροδεξιούς στους μηχανισμούς δημόσιας τάξης, παπάδες με πολύ σημαντικές επιρροές σε πολιτικά πρόσωπα, κ.ο.κ. Πολλά μικρά «γαλατικά χωριά» που στην ουσία δεν δουλεύουν για την βελτίωση ολόκληρης της κοινωνίας αλλά για τα δικά τους ατομικά συμφέροντα.
Παρένθεση: Είναι σημαντικό να διαχωρίζουμε τις ολιγαρχίες από τις μειονότητες ή τις κοινωνικές ομάδες που διεκδικούν δικαιοσύνη. Οι πρώτες συνήθως έχουν μία κάποιου είδους εξουσία που μπορούν και την επιβάλλουν, ενώ οι δεύτερες αποτελούν απλά μειονότητες στο ευρύτερο σύνολο που ακολουθούν σιωπηρά τις οποιεσδήποτε αποφάσεις της πλειοψηφίας. Οι πρώτες πρέπει να αποδυναμώνονται, ενώ οι δεύτερες να ενδυναμώνονται. Κλείνει η παρένθεση.
Η διαφορετικότητα και η πολυφωνία, σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν απειλή για τη Δημοκρατία. Ίσα ίσα που την ενισχύουν. Οι ανεξέλεγκτες ολιγαρχίες όμως που δεν δίνουν λογαριασμό σε κανένα και δρουν υπό την ανοχή της υπόλοιπης κοινωνίας, απειλούν ευθέως την ομαλή και απερίσκεπτη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στο σύνολό του.
Δεν χρειάζεται μαζικότητα ή πολύ κόσμο για να αποβεί καταστροφική μία ολιγαρχία. Σε έναν κεντρικό δρόμο όπου κινούνται εκατοντάδες αυτοκίνητα την ώρα, αρκούν ένα-δυο διπλοπαρκαρίσματα για να δημιουργήσουν μποτιλιάρισμα. Κάπως έτσι και ορισμένες ολιγαρχίες ή μικροσυμφέροντα μπορούν να επηρεάσουν σε δεκαπλάσιο βαθμό και την εύρυθμη λειτουργία της υπόλοιπης κοινωνίας χωρίς πολλά πολλά. Και αν η απουσία του Κράτους στην επιβολή του νόμου δυσχεραίνει την κατάσταση, η ανοχή της υπόλοιπης κοινωνίας την αποτελειώνει.
Γι’ αυτό και η συλλογική συνείδηση είναι κάτι παραπάνω από ένα θεωρητικό ευχολόγιο, διότι εκτός από την συνεισφορά του ατόμου στην υπόλοιπη κοινωνία, λειτουργεί και ως ανασταλτικός παράγοντας στη δράση των μικρών ολιγαρχιών. Φέρνοντας κατά νου ένα πολύ πρόσφατο παράδειγμα, τα επεισόδια στον τελικό ΑΕΚ – Ατρόμητου δεν αφορούν μόνο τους διαπλεκόμενους επιχειρηματίες στα VIP lounges, τα Ουρούκ Χάι στις κερκίδες και την αστυνομία σε ρόλο θεατή. Αφορούν και όλους εμάς τους υπόλοιπους που χρηματοδοτούμε αυτό το «αθλητικό» ατόπημα χωρίς να έχουμε την ικανότητα να απαιτούμε την διακοπή κάθε δημόσιας (δηλαδή δικής μας) χρηματοδότησης προς τη συγκεκριμένη μαφιόζικη ολιγαρχία.
Γι’ αυτό και η εξυγίανση της ελληνικής κοινωνίας έχει πολύ δρόμο μπροστά της, που δεν είναι στρωμένος με απλές λύσεις του στυλ «χρειάζονται χαρισματικοί ηγέτες». Χρειάζεται επίμονη και συνεχή μάχη με τις μικρές ολιγαρχίες τόσο από την πλευρά του Κράτους, όσο και από την υπόλοιπη κοινωνία, σχεδόν σε κάθε κλάδο και δραστηριότητα.
