Σήμερα συμπληρώνονται 8 χρόνια από το θάνατο του Βασίλη Ραφαηλίδη. Ένα από τα μεγαλύτερα ελληνάκια της σύγχρονης ιστορίας το οποίο φυσικά υπέφερε ότι υποφέρει κάθε ελληνάκι τη σήμερον ημέρα. Τους Ελληναράδες. Του δόθηκαν απλά κάποιοι χαρακτηρισμοί του στυλ «Αριστερός», «Ανθέλληνας», «Ιδιότροπος στη γραφή» και διάφορα άλλα, όμως φυσικά λίγοι μπόρεσαν να κατανοήσουν πως μόνο ανθέλληνας δεν ήταν. Τύχαινε απλά να μιλάει τη γλώσσα της λογικής και της μόρφωσης, έννοιες που λίγοι αντιλαμβάνονται.
Προσωπικά δεν τα πάω καλά με τις τιμές και δόξες μετά το θάνατο κάποιου, οπότε δεν θα γράψω κάτι παραπάνω. Άσε που έχω θέμα με αυτούς που κατακρίνουν σπουδαίους ανθρώπους όταν είναι εν ζωή και όταν οι τελευταίοι φεύγουν, οι πρώτοι τους τιμάνε και τους δοξάζουν. Δε θέλω λοιπόν να φαμφαρολογήσω περαιτέρω. Το ελάχιστο που μπορώ να κάνω, είναι να μεταφέρω ένα-δυο αποσπάσματα από το συγγραφικό του έργο «Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού Κράτους 1830 – 1974» (1993, Εκδόσεις Εικοστού Αιώνα).
«...Από τη μια μεριά, πάντως, είχαν δίκιο οι ντόπιοι αγωνιστές, που υπέφεραν τα πάνδεινα επί έξι χρόνια, να φοβούνται τους καλαμαράδες: Δεν ήταν λίγοι αυτοί που ήρθαν στην Ελλάδα όχι για να πολεμήσουν, αλλά για να τη διοικήσουν μετά το αίσιο πέρας του αγώνα. Όμως ο αγράμματος λαός δε μισεί τους καλαμαράδες. Τους μισούν οι μισοαγράμματοι προύχοντες και οι κοτζαμπάσηδες, που πριν την επανάσταση συνεργάζονταν αρμονικότατα με τους Τούρκους. Ο αγράμματος άνθρωπος πάντα κατανοεί τη σημασία που έχουν για μία καλύτερη ζωή τα γράμματα, και πάντα θέλει να σπουδάσει τα παιδιά του. Οι επικίνδυνοι είναι οι κολυβογραμματισμένοι, με τα κολυβογράμματά τους που δεν έλειψαν ποτέ από την Ελλάδα. Και που τη χαντάκωσαν. Επειδή ξέρουν να διαβάζουν την Ιερά Σύνοψη, νομίζουν πως ξέρουν και γράμματα.
Πίσω απ’ αυτή τη διαμάχη κρύβεται ο ανηλεής πόλεμος μεταξύ Ελλήνων της Ελλάδας και Ελλήνων του εξωτερικού, που συνεχίζεται. Οι «εσ» πάντα φοβούνται τους «εξ», διότι οι «εξ» είναι συνήθως πιο εγγράμματοι. Κι όποιος ξέρει γράμματα εξουσιάζει ευκολότερα αυτούς που δεν ξέρουν. Εντάξει, αλλά πουθενά στον κόσμο δε βρέθηκε τρόπος να ασκούν την εξουσία οι αγράμματοι. Εκτός από την Ελλάδα όπου την ασκούν συνήθως οι αγράμματοι, καταπιέζοντας τους ακόμα πιο αγράμματους».
«...Αλήθεια, σκεφτήκατε ποτέ γιατί ακόμα και σήμερα κάποιοι μιλούν περιφρονητικά για τους Φαναριώτες και τους καλαμαράδες; Διότι σε τούτον τον τόπο των αγράμματων και των κολυβογραμματιζούμενων, πάντα μισούν τους εγγράμματους και πάντα φοβούνται τους «ξένους», όπως συνεχίζουν να λεν τους Έλληνες της διασποράς που τώρα ζουν εδώ».
«...Ο Βενιζέλος πασχίζει να βγάλει την Ελλάδα απ΄ το μισοφεουδαρχικό καθεστώς των κοτζαμπάσηδων και να την εκσυγχρονίσει κατά το γαλλικό αστικό πρότυπο. Εις μάτην. Απέτυχε κι αυτός, όπως νωρίτερα ο Τρικούπης. Η Ελλάδα παραμένει και σήμερα ιδιόρρυθμα φεουδαρχική χώρα, με τα τζάκια της, τους κουμπάρους της, τους κομματάρχες της, τις εκλογικές της περιφέρειες που αντιμετωπίζουν εχθρικά η μία την άλλη και πάντα βάζουν τα τοπικά συμφέροντα πάνω από τα εθνικά. Το ζητούμενο και σήμερα στην Ελλάδα παραμένει αυτό που ήταν και στην εποχή του Βενιζέλου. Ο εκσυγχρονισμός. Η Ελλάδα δεν είναι ακριβώς αστική – καπιταλιστική χώρα. Ανήκει στις χώρες του «δύσμορφου καπιταλισμού», όπου ο καπιταλισμός είναι το ζητούμενο».
«...Όλα πήγαν στραβά εξ αρχής στο κράτος που ονομάστηκε Ελλάδα, το 1830 που εμφανίστηκε η νέα Ελλάδα στον ίδιο τόπο που στην αρχαιότητα υπήρχε η Αρχαία Ελλάδα, πράγμα που δημιούργησε μύριες παρανοήσεις όσον αφορά την καταγωγή των Νεοελλήνων, που βέβαια δεν είναι ανάγκη να έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα για να είναι Έλληνες. Ούτε είναι κανείς σώνει και καλά Έλληνας γιατί έτυχε να γεννηθεί στην Ελλάδα. Η ζορισμένη γεωγραφία πολύ μικρό ρόλο παίζει στην εθνικότητα, και αυτό το γνώριζαν πολύ καλά οι Αρχαίοι Έλληνες, οι διάσπαρτοι τότε σε όλο τον γνωστό κόσμο. Άλλωστε, οι Εβραίοι που ΄μέχρι πρότινος δεν είχαν πατρίδα, δεν έπαψαν ποτέ να είναι ο πιο συνεκτικός λαός από εθνολογικής απόψεως.
«Η Ελλάδα ως κράτος», λέει ο Γεράσιμος Κακλαμάνης, «ήταν εξαρχής ο Λίβανος των Βαλκανίων». Δηλαδή ένα κράτος εθνικής σκοτοδίνης, χωρίς κανέναν φορέα εθνικής υπάρξεως. Μια απλή ματιά στα κατά καιρούς ελληνικά συντάγματα, λέει ο Κακλαμάνης είναι ικανή για να δείξει την εξ αρχής έλλεχη θεμελίων αυτού του κράτους. Το πρώτο σύνταγμα της Επιδαύρου ορίζει σαν φορέα του κράτους την θρησκεία, πράγμα που γίνεται από ανάγκη διότι αυτοί που πολέμησαν τους Τούρκους δεν είχαν τίποτα άλλο κοινό πέρα της θρησκείας, που δίκαια, συνεπώς, απόχτησε την σημασία που έχει πάντα στην ελληνική διοίκηση.
Στην παράγραφο 2 του συντάγματος της Επιδαύρου δίνεται ο ορισμός του Έλληνα: "Έλληνες είναι όσοι αυτόχθονες πιστεύουσιν εις Χριστόν".
Πιο τρελός ορισμός δεν θα μπορούσε να υπάρξει, Δηλαδή, αν κάποιος δεν πιστεύει στον Χριστό (προσοχή, το Σύνταγμα δεν λέει στον Θεό) δεν θα ήταν δυνατό να είναι Έλληνας;
Ναι, δεν θα ήταν, ούτε και σήμερα είναι εν πολλοίς δυνατό να είναι Έλληνας. Όμως, ποιος είδε ποτέ την πίστη και την μέτρησε; ρωτάει ο Κακλαμάνης με το διαβρωτικό επτανησιακό του χιούμορ.
Ποιος είναι δυνατό να ξέρει αν εγώ, για παράδειγμα, πιστεύω ή δεν πιστεύω στον Χριστό;
Κι αν εγώ δεν πιστεύω, πράγμα που είναι δικαίωμα μου, αφού η θρησκεία είναι πρόβλημα συνείδησης, τι θα απογίνω, θα με διώξουν από την Ελλάδα ως μη νομιμοποιούμενο συνταγματικώς ως έλληνα;
Ήταν η θρησκεία κριτήριο εθνικής υπάρξεως, ύστερα από τεσσάρων αιώνων συμβίωση του χριστιανισμού με μια συγγενή θρησκεία, τον μωαμεθανισμό, τον οποίο είχε αποδεχτεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της δυτικής Ελλάδας;
Τι απέγιναν οι Έλληνες, που έτυχε να είναι Μουσουλμάνοι;
Μα, θεωρήθηκαν Τούρκοι, και εκδιώχθηκαν στην Τουρκία με την ανταλλαγή πληθυσμών, που έγινε βάσει κυρίως του θρησκεύματος.
Και γιατί δυστροπούμε που θεωρούν Τούρκους τους εαυτούς τους οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης, που είναι Έλληνες μουσουλμανικού θρησκεύματος;
Το σύνταγμα της Επιδαύρου δεν είναι αυτό που λανσάρει την εξίσωση "πας χριστιανός, Έλλην" και συνεπώς "πάς μουσουλμάνος, Τούρκος";
Και το ερώτημα επικρέμαται: Γιατί το πρώτο Ελληνικό σύνταγμα της Επιδαύρου υποχρεώνεται να ορίσει την εθνικότητα μόνο βάσει ενός συνειδησιακού προβλήματος, της θρησκείας;
Μα, διότι αναγνωρίζει πως όλοι όσοι πήραν μέρος στον αγώνα κατά των Τούρκων ήταν μεν όλοι Χριστιανοί, , δεν ήταν όμως όλοι Έλληνες. Ήταν και φτωχοί Τούρκοι, και Αρβανίτες, και Βλάχοι, και Σλάβοι, και Πομάκοι, και Γύφτοι - και ότι θες.»
Προσωπικά δεν τα πάω καλά με τις τιμές και δόξες μετά το θάνατο κάποιου, οπότε δεν θα γράψω κάτι παραπάνω. Άσε που έχω θέμα με αυτούς που κατακρίνουν σπουδαίους ανθρώπους όταν είναι εν ζωή και όταν οι τελευταίοι φεύγουν, οι πρώτοι τους τιμάνε και τους δοξάζουν. Δε θέλω λοιπόν να φαμφαρολογήσω περαιτέρω. Το ελάχιστο που μπορώ να κάνω, είναι να μεταφέρω ένα-δυο αποσπάσματα από το συγγραφικό του έργο «Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού Κράτους 1830 – 1974» (1993, Εκδόσεις Εικοστού Αιώνα).
«...Από τη μια μεριά, πάντως, είχαν δίκιο οι ντόπιοι αγωνιστές, που υπέφεραν τα πάνδεινα επί έξι χρόνια, να φοβούνται τους καλαμαράδες: Δεν ήταν λίγοι αυτοί που ήρθαν στην Ελλάδα όχι για να πολεμήσουν, αλλά για να τη διοικήσουν μετά το αίσιο πέρας του αγώνα. Όμως ο αγράμματος λαός δε μισεί τους καλαμαράδες. Τους μισούν οι μισοαγράμματοι προύχοντες και οι κοτζαμπάσηδες, που πριν την επανάσταση συνεργάζονταν αρμονικότατα με τους Τούρκους. Ο αγράμματος άνθρωπος πάντα κατανοεί τη σημασία που έχουν για μία καλύτερη ζωή τα γράμματα, και πάντα θέλει να σπουδάσει τα παιδιά του. Οι επικίνδυνοι είναι οι κολυβογραμματισμένοι, με τα κολυβογράμματά τους που δεν έλειψαν ποτέ από την Ελλάδα. Και που τη χαντάκωσαν. Επειδή ξέρουν να διαβάζουν την Ιερά Σύνοψη, νομίζουν πως ξέρουν και γράμματα.
Πίσω απ’ αυτή τη διαμάχη κρύβεται ο ανηλεής πόλεμος μεταξύ Ελλήνων της Ελλάδας και Ελλήνων του εξωτερικού, που συνεχίζεται. Οι «εσ» πάντα φοβούνται τους «εξ», διότι οι «εξ» είναι συνήθως πιο εγγράμματοι. Κι όποιος ξέρει γράμματα εξουσιάζει ευκολότερα αυτούς που δεν ξέρουν. Εντάξει, αλλά πουθενά στον κόσμο δε βρέθηκε τρόπος να ασκούν την εξουσία οι αγράμματοι. Εκτός από την Ελλάδα όπου την ασκούν συνήθως οι αγράμματοι, καταπιέζοντας τους ακόμα πιο αγράμματους».
«...Αλήθεια, σκεφτήκατε ποτέ γιατί ακόμα και σήμερα κάποιοι μιλούν περιφρονητικά για τους Φαναριώτες και τους καλαμαράδες; Διότι σε τούτον τον τόπο των αγράμματων και των κολυβογραμματιζούμενων, πάντα μισούν τους εγγράμματους και πάντα φοβούνται τους «ξένους», όπως συνεχίζουν να λεν τους Έλληνες της διασποράς που τώρα ζουν εδώ».
«...Ο Βενιζέλος πασχίζει να βγάλει την Ελλάδα απ΄ το μισοφεουδαρχικό καθεστώς των κοτζαμπάσηδων και να την εκσυγχρονίσει κατά το γαλλικό αστικό πρότυπο. Εις μάτην. Απέτυχε κι αυτός, όπως νωρίτερα ο Τρικούπης. Η Ελλάδα παραμένει και σήμερα ιδιόρρυθμα φεουδαρχική χώρα, με τα τζάκια της, τους κουμπάρους της, τους κομματάρχες της, τις εκλογικές της περιφέρειες που αντιμετωπίζουν εχθρικά η μία την άλλη και πάντα βάζουν τα τοπικά συμφέροντα πάνω από τα εθνικά. Το ζητούμενο και σήμερα στην Ελλάδα παραμένει αυτό που ήταν και στην εποχή του Βενιζέλου. Ο εκσυγχρονισμός. Η Ελλάδα δεν είναι ακριβώς αστική – καπιταλιστική χώρα. Ανήκει στις χώρες του «δύσμορφου καπιταλισμού», όπου ο καπιταλισμός είναι το ζητούμενο».
«...Όλα πήγαν στραβά εξ αρχής στο κράτος που ονομάστηκε Ελλάδα, το 1830 που εμφανίστηκε η νέα Ελλάδα στον ίδιο τόπο που στην αρχαιότητα υπήρχε η Αρχαία Ελλάδα, πράγμα που δημιούργησε μύριες παρανοήσεις όσον αφορά την καταγωγή των Νεοελλήνων, που βέβαια δεν είναι ανάγκη να έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα για να είναι Έλληνες. Ούτε είναι κανείς σώνει και καλά Έλληνας γιατί έτυχε να γεννηθεί στην Ελλάδα. Η ζορισμένη γεωγραφία πολύ μικρό ρόλο παίζει στην εθνικότητα, και αυτό το γνώριζαν πολύ καλά οι Αρχαίοι Έλληνες, οι διάσπαρτοι τότε σε όλο τον γνωστό κόσμο. Άλλωστε, οι Εβραίοι που ΄μέχρι πρότινος δεν είχαν πατρίδα, δεν έπαψαν ποτέ να είναι ο πιο συνεκτικός λαός από εθνολογικής απόψεως.
«Η Ελλάδα ως κράτος», λέει ο Γεράσιμος Κακλαμάνης, «ήταν εξαρχής ο Λίβανος των Βαλκανίων». Δηλαδή ένα κράτος εθνικής σκοτοδίνης, χωρίς κανέναν φορέα εθνικής υπάρξεως. Μια απλή ματιά στα κατά καιρούς ελληνικά συντάγματα, λέει ο Κακλαμάνης είναι ικανή για να δείξει την εξ αρχής έλλεχη θεμελίων αυτού του κράτους. Το πρώτο σύνταγμα της Επιδαύρου ορίζει σαν φορέα του κράτους την θρησκεία, πράγμα που γίνεται από ανάγκη διότι αυτοί που πολέμησαν τους Τούρκους δεν είχαν τίποτα άλλο κοινό πέρα της θρησκείας, που δίκαια, συνεπώς, απόχτησε την σημασία που έχει πάντα στην ελληνική διοίκηση.
Στην παράγραφο 2 του συντάγματος της Επιδαύρου δίνεται ο ορισμός του Έλληνα: "Έλληνες είναι όσοι αυτόχθονες πιστεύουσιν εις Χριστόν".
Πιο τρελός ορισμός δεν θα μπορούσε να υπάρξει, Δηλαδή, αν κάποιος δεν πιστεύει στον Χριστό (προσοχή, το Σύνταγμα δεν λέει στον Θεό) δεν θα ήταν δυνατό να είναι Έλληνας;
Ναι, δεν θα ήταν, ούτε και σήμερα είναι εν πολλοίς δυνατό να είναι Έλληνας. Όμως, ποιος είδε ποτέ την πίστη και την μέτρησε; ρωτάει ο Κακλαμάνης με το διαβρωτικό επτανησιακό του χιούμορ.
Ποιος είναι δυνατό να ξέρει αν εγώ, για παράδειγμα, πιστεύω ή δεν πιστεύω στον Χριστό;
Κι αν εγώ δεν πιστεύω, πράγμα που είναι δικαίωμα μου, αφού η θρησκεία είναι πρόβλημα συνείδησης, τι θα απογίνω, θα με διώξουν από την Ελλάδα ως μη νομιμοποιούμενο συνταγματικώς ως έλληνα;
Ήταν η θρησκεία κριτήριο εθνικής υπάρξεως, ύστερα από τεσσάρων αιώνων συμβίωση του χριστιανισμού με μια συγγενή θρησκεία, τον μωαμεθανισμό, τον οποίο είχε αποδεχτεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της δυτικής Ελλάδας;
Τι απέγιναν οι Έλληνες, που έτυχε να είναι Μουσουλμάνοι;
Μα, θεωρήθηκαν Τούρκοι, και εκδιώχθηκαν στην Τουρκία με την ανταλλαγή πληθυσμών, που έγινε βάσει κυρίως του θρησκεύματος.
Και γιατί δυστροπούμε που θεωρούν Τούρκους τους εαυτούς τους οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης, που είναι Έλληνες μουσουλμανικού θρησκεύματος;
Το σύνταγμα της Επιδαύρου δεν είναι αυτό που λανσάρει την εξίσωση "πας χριστιανός, Έλλην" και συνεπώς "πάς μουσουλμάνος, Τούρκος";
Και το ερώτημα επικρέμαται: Γιατί το πρώτο Ελληνικό σύνταγμα της Επιδαύρου υποχρεώνεται να ορίσει την εθνικότητα μόνο βάσει ενός συνειδησιακού προβλήματος, της θρησκείας;
Μα, διότι αναγνωρίζει πως όλοι όσοι πήραν μέρος στον αγώνα κατά των Τούρκων ήταν μεν όλοι Χριστιανοί, , δεν ήταν όμως όλοι Έλληνες. Ήταν και φτωχοί Τούρκοι, και Αρβανίτες, και Βλάχοι, και Σλάβοι, και Πομάκοι, και Γύφτοι - και ότι θες.»
